Obediencia, de Antón Lopo

Obediencia

Antón Lopo

Galaxia, Vigo, 2010, 352 páxinas.

 

Poeta, narrador, artista, xornalista, biógrafo, artista… Antón Lopo hai xa nove anos desde que publicou a súa última novela –Ganga (2001)- aínda que polo medio deixou boa mostra doutros quefaceres creativos como a nunca ben ponderada biografía sobre Uxío Novoneyra  que, baixo o título d´A distancia do lobo, deu a coñecer este mesmo ano.

É Lopo, así pois, un creador polifacético onde os haxa  e Obediencia, que estes días comeza a circular nas nosas librarías e que foi premio García Barros de novela 2010, non deixa de testemuñar a progresión esixente que o autor se ten marcado porque esta novela inscríbese de cheo, e por dereito propio, nese subxénero abeirado ao que se chama ficción científica mais sobarda alongadamente as súas estremas e formula, ao pouco que se afonde nas súas páxinas, algúns asuntos e enigmas que teñen máis que ver con cuestionamentos de carácter máis xeneralista, e talvez cunha vixencia máis real e premente do que se acredita, da propia condición humana contemporánea.

Nese deseño dunha sociedade do século XXII onde Galicia é unha república dotada dunha única “cidade-estado” radicada en Compostela, mentres que o resto do territorio é unha terra de ninguén  baixo o nome de Alemparte e onde ten a súa base o grupo resistencia Alogon, o relato demanda, talvez máis necesariamente que nunca, as precisas doses de verosimilitude que cómpren para entrar nese universo. Deste xeito esa complicidade conséguese, ao meu ver, cun moi medido e coidado propósito descritivo no que se refire aos elementos de filiación futurista, que se alicerzan con extraordinaria nitidez tanto no que se refire ao deseño de espazos, de obxectos, de modos de relación e de conceptos como no que atinxe ao perfil dos personaxes nos que recae en gran parte a responsabilidade do avance da trama entre os que saliento só catro deles pola súa intensa forza, dentro dunha ampla e heteroxénea galería, como son Mácara, a indiscutible protagonista, unha científica con dotes portentosos para o cálculo matemático; Bas, o seu psiquiatra particular e Helena, historiadora e esposa deste último, xunto con Brais Dafonte, en boa parte alma máter do Superorganismo, unha sorte de ente gobernativo, administrativo e militar, e responsable final de moitas tramas que se van entretecendo deseguido, en moitas ocasións superpoñéndose, de xeito que o recurso facilita ir seguindo, simultaneamente, o seu avance en tres ou catro planos ao mesmo tempo.

Antón Lopo

 

A novela, ademais, articúlase como unha novela de inexcusable e dinámica ancoraxe cinematográfica onde tampouco non é difícil ver pegadas doutros autores da nosa tradición, e contén no seu interior liñas de empatía que quebran a noción de xénero pois alén da que se vincula á ficción científica, pragada de memory steams, do Empresariado Relixioso de Compostela, dos lugares recoñecibles que quedan nesa Galicia do futuro e da presenza de trulls, troglobios, guímaros e outras castes de seres mutantes…, de seitas, mafias, disidentes, terroristas e inadaptados e mesmo da posibilidade de volver atrás no tempo, aínda que sexa virtualmente para atoparse con Uxío Novoneyra recitando no Courel; en certa medida preséntase de mans dadas coa novela de tese no que atinxe ao universo que a numeroloxía, as matemáticas e as súas aplicacións poden ofrecer co pano de fondo dese número perdido Lef; e tamén, indiscutiblemente, agroman aquí e acolá os ecos máis clásicos da novela de aventuras futurista…, mais na mestura de todas elas derívase un pouso reflexivo sobre os conceptos do control e da obediencia como articulador da consistencia da tribo; do poder e da resistencia; da identidade e as liberdades; do exercicio do poder, o sufrimento e a vasalaxe…, elementos todos que por xunto superan con largueza, como indiquei arriba, as expectativas do que, a priori, un podía sospeitar, construíndo así unha proposta, ao meu ver, seriamente recomendable.

 

Publicado no suplemento “Culturas” de La Voz de Galicia, o 18 de decembro de 2010.