Álvaro Alves de Faria
Motivos ajenos. Residuos / Motivos alheios. Resíduos (tradución e introdución de Montserrat Villar González)
Linteo poesía, Ourense, 140 páxinas, 15 €
Este pasado Nadal recibín, por xentileza de Linteo, un dos libros que o selo ourensán publicou o último ano. Trátase de Motivos Ajenos – Residuos, en versión bilingüe castelán-portugués do escritor brasileiro, radicado en Portugal, Álvaro Alves de Faria, a onde foi vivir, como el mesmo sinala, “tentando salvar-me de um mundinho desprezível que atinge o jornalismo e a universidade”. A edición orixinal deste libro publicárase no Brasil, polo editor Massao Ohno, en 1983, e a súa lectura supuxo para min unha verdadeira descuberta.
Axuda a navegar pola estética, e a ética, do poeta o competente limiar debido á man da tradutora, a poeta galega Montserrat Villar que, nunhas poucas páxinas, revela as claves máis relevantes desta voz da denominada ‘Geração 60’ paulista. A súa é unha voz marcada polo compromiso, pola intención belixerante, extraordinariamente crítica e nalgunha medida provocadora: unha poesía escrita para ser lida en voz alta onde o peso da oralidade e a busca da comunicación directa se erixen como características moi singulares dun traballo artístico entendido como militancia, onde a carga emocional, virada tantas veces cara ao desespero persoal e colectivo, domina tanto o poema coma a súa propia musicalidade. Interesoume moito, asemade, o segundo libro titulado Resíduos, “imaxinado” no cárcere, onde estivo detido en varias ocasións pola súa contestación á ditadura acusado de subversión, e logo incorporado ao papel. O propio poeta exprésase sobre el deste xeito:
Escrevi os poemas no pensamento e os guardei na cabeça. Não dispunha de papel nem de caneta, já que caneta ou lápis eram considerados instrumentos de suicídio pela repressão. Então eram proibidos aos presos. Fiz os poemas no pensamento e passei para o papel assim que fui libertado com as cicatrizes que nunca mais se fecharam. Não se fecharão nunca. Infelizmente hoje eu me olho no espelho e penso no Brasil como está atualmente. Então eu me pergunto sempre: “E então, Álvaro, foi para isto?”. É duro ver o país entregue nas mãos de verdadeiros bandidos, delinquentes sem qualquer tipo de escrúpulo. (….) Resumindo: Os poemas de “Resíduos” foram escritos em 1969 e só publicados pela primeira vez em 1983 e, mesmo assim, como a segunda parte de um outro livro.
Este libro ofrece, en fin, unha excelente oportunidade para nos achegar a unha voz próxima e, lamentablemente, pouco coñecida entre nós.
Caderno da crítica 