Nas páxinas culturais de La Voz de Galicia subscribo unha colaboración centrada nalgúns aspectos da obra de Xohana Torres por mor do seu pasamento. Velaquí o texto.
“Eu tamén navegar”, así titulou Xohana Torres o seu discurso de ingreso na Real Academia Galega en 2001: un texto emocionante que explicaba unha traxectoria literaria senlleira, a súa, posta ao servizo do seu país.
A Xohana Torres, desde o afastamento da presenza pública nos últimos anos, cómpre procurala nunha produción literaria ampla que deixou fóra poucos xéneros: dramaturga, ensaísta, tradutora, narradora –pioneira na tradución de literatura infantil e xuvenil ao galego e autora de varias pezas deste xénero- e poeta. En todos eles manifestou unha intensa coherencia e unha innegable solidez creativa, aínda que talvez sexa no ámbito da poesía onde a súa voz escintila con máis forza. Nela chantou os esteos dunha corrente innovadora, nalgunha medida rupturista, para proxectarse, desde o seo acolledor da xeración das Festas Minervais, con dúas preocupacións fundamentais: a primeira, deixar constancia dunha ollada ao mundo que agroma desde unha voz de fondas conviccións feministas que soubo abrir un camiño de irmandade e continuidade que se estende ata hoxe en día; a segunda, formular unha visión do Tempo e da Terra que determinan unha poética de revelación e epifanía. As páxinas de Do sulco (1957), pasando polas de Estacións ao mar (1980), Tempo de ría (1992), a compilación Poesía reunida (2004) ou o recente Elexías a Lola (2016) así o testemuñan.
O seu “eu tamén navegar”, posto en boca de Penélope, pervivirá sempre. Ela ensinounos que “existe a maxia e pode ser de todos” e seguirá cuestionándonos “¿A que tanto novelo e tanta historia?”.
Caderno da crítica 