O mundo en que vivín, de Ilse Losa

Ramón Nicolás, ,

9788494984310Ilse Losa

O mundo en que vivín (tradución de Anxo Tarrío)

Hércules de Ediciones, 256 páxinas, 15 €, A Coruña, 2019

 

A lectura deste libro lembroume a visión de Shoah, o documental francés dirixido en 1985 por Claude Lanzmann no que entrevistaba a superviventes, testemuñas e perpetradores do Holocausto. Lembroumo porque, xustamente, O mundo en que vivín se articula como unha transparente achega literaria que desvela a fase anterior a cando todo estoupou.

Entendo como un acerto traer á lingua galega este libro -traducido con excelencia por Anxo Tarrío e cun limiar magnífico a cargo da profesora Ana Cristina Vasconcelos de Macedo- dunha escritora alemá como Ilsa Losa (1913-2006), que se refuxiou en Portugal en 1934 por causa da súa ascendencia xudía e onde se converteu nunha célebre autora de literatura infantil e tamén novelista para un público adulto ata a súa morte.

Apunta atinadamente a prologuista do libro que con este libro, e coa súa lectura, se cumpre o que se dá en chamar “o deber da memoria”, isto é, a obriga de non esquecer, de combater a amnesia e de impedir a reorganización das diversas  formas que adquire a intolerancia contra a dignidade humana. En efecto, Rose Frankfurter -unha sorte de alter-ego da autora- condúcenos polos fíos da memoria familiar con exquisita precisións e cun poderoso alento narrativo que posibilita desvelar as claves dun contexto histórico que alenta entre as consecuencias da primeira guerra mundial e o ascenso dos nazis ao poder. Mais este pano de fondo non oculta a lóxica esmagadora que exhibe unha nena que entende os silencios e que tamén avanza, imparablemente, cara á mocidade.

Rose narra, ás veces con sorprendente humor e ironía, como o mundo que a rodea cambia para nunca máis ser o mesmo: modifícase o entorno familiar, son novos os territorios nos que se vai instalando, desvélanse as diferenzas dos dogmas e das prácticas relixiosas e, sobre todo, constátase  o peso da hostilidade que ela percibe diante da súa orixe xudía mais, con todo, sempre resiste a felicidade evocada na memoria da neve que cae, no arrecendo dunhas mazás asadas, nun saboroso marmelo de amorodo.

 

Esta recensión publicouse nas páxinas do suplemento Fugas, de La Voz de Galicia, o 17 de maio de 2019.